Guatr nedir, neden olur? 

Guatr, boynun ön alt kısmında yer alan tiroid bezinin büyümesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Tiroid bezi, metabolizma ve beyin fonksiyonları üzerine çok önemli rollere sahip olan tiroit hormonlarının salgılandığı yerdir. Tiroit hormonlarının az veya çok salgılanması, guatrın neden olduğu sağlık sorunlarına yol açabilir. Guatr, genellikle ağrısız ve çok belirti göstermeyen bir hastalıktır. Ancak çok büyüdüğünde öksürüğe, yutma ve nefes almakta güçlüğe neden olabilir.

Guatr neden olur? 

Guatrın dünyada en sık görülen nedeni beslenmede iyot eksikliğidir. İyot, tiroit hormonu yapımında çok etkilidir. Dolayısıyla iyot yokluğunda yeteri kadar tiroit hormonu yapılamaz ve beyin tiroit bezini sürekli hormon yapması için uyarır. Bu durum da tiroit bezinin büyümesine yol açar. İyot eksikliği gibi diyetle iyot alımının fazlalığı da guatra neden olabilir. Guatrın diğer nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

Graves hastalığı: Bağışıklık sisteminin tiroit bezini aşırı uyararak fazla hormon salgılanmasına neden olan bir hastalıktır. Bu durumda hem guatr hem de hipertiroidi (aşırı tiroit hormonu) gelişir.

Hashimoto hastalığı: Bağışıklık sisteminin tiroit bezini tahrip ederek az hormon salgılanmasına neden olan bir hastalıktır. Bu durumda hem guatr hem de hipotiroidi (yetersiz tiroit hormonu) gelişir.

Nodüller: Tiroit bezinde tek veya birden fazla nodül (şişlik) oluşması durumudur. Nodüller, tiroit bezinin normal veya anormal çalışmasına neden olabilir. Bazı nodüller kanserli olabilir.

Gebelik: Hamilelik sırasında salgılanan HCG hormonu tiroit bezinde büyümeye yol açabilir.

Tiroit kanseri: Tiroit bezinde kötü huylu bir tümör oluşması durumudur. Tiroit kanseri ilk belirtisini guatr olarak verebilir.

Radyasyon: Boyun bölgesine radyasyon uygulanması tiroit bezinde hasara neden olabilir.

İlaçlar: Lityum, amiodaron, interferon gibi ilaçlar tiroit bezinin çalışmasını etkileyebilir.

Guatr nasıl tedavi edilir? İlaç, iyot, cerrahi veya radyoaktif iyot tedavisi
Guatrın tedavisi, guatrın büyüklüğüne, şikayetlerinize ve hastalığı oluşturan etkenlere bağlıdır. Belirgin olmayan ve sorun yaratmayan küçük büyümeler genellikle tedavi gerektirmez. Ancak guatrın neden olduğu tiroit hormonu bozukluğu varsa, ilaç tedavisi uygulanabilir. 

İlaç tedavisi, tiroit hormonunun az veya çok salgılanmasını düzenlemeyi amaçlar. İyot eksikliği olan hastalarda, iyotlu tuz veya iyot takviyesi kullanılabilir. Cerrahi tedavi, tiroit bezinin tamamen veya kısmen alınmasını içerir. Cerrahi tedavi, guatrın çok büyük olması, yutma veya nefes almada güçlük yaratması, nodüllerin kanserli olması veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen hipertiroidi durumlarında uygulanabilir. 

Radyoaktif iyot tedavisi, tiroit bezine radyoaktif iyot verilerek tiroit bezinin küçültülmesini sağlar. Radyoaktif iyot tedavisi, ilaç tedavisine yanıt vermeyen veya cerrahiye uygun olmayan hipertiroidi hastalarında uygulanabilir.